CO2-belasting in België: wat zijn EU ETS?
Om de energietransitie in de Europese Unie te bevorderen is het Europese emissiesysteem geïntroduceerd, oftewel EU ETS. Deze CO2-belasting bestaat sinds 2005 en heeft ook een effect op onze energiefactuur. Daarnaast wordt er via de energiebijdrage op federaal niveau en via de bijdrage voor hernieuwbare energie in Vlaanderen ook belasting geheven om de energietransitie te bevorderen.
Bel KillMyBill voor gratis hulp van onze energie-experts. Wij zijn nu bereikbaar!
Wat zijn EU ETS?
Het systeem van EU ETS, oftewel CO2-belasting, werd ingevoerd om grote vervuilers zwaarder te belasten en gebruikers van groene energie te belonen. Volgens het Europese Emissiehandelssysteem (‘Emissions Trading System’ of EU ETS) moeten producenten voor elke ton CO2-uitstoot één EU ETS aankopen.
Het totale aantal emissierechten is gelimiteerd, maar producenten mogen de rechten vrij verhandelen. Het aantal beschikbare EU ETS daalt elk jaar, waardoor er schaarste ontstaat. Producenten van elektriciteit met vervuilende energiebronnen hebben de keuze om minder te produceren of EU ETS aan te kopen, waardoor de producent indirect betaalt aan een producent met een groene productie installatie.
Dit systeem werd in 2005 geïntroduceerd en is sindsdien een zeer belangrijk onderdeel van het Europese klimaatbeleid geworden. Momenteel omvat het EU ETS systeem ongeveer 11.000 installaties uit de energie-intensieve industrie en de elektriciteitssector. Gezamenlijk zijn deze installaties verantwoordelijk voor ongeveer 40% van de CO2-uitstoot in de Europese Unie.
Overige soorten CO2-belasting België
In België zijn er verschillende belastingen en heffingen op energie die zijn ontworpen om investeringen in CO2-verlagende projecten te bevorderen De twee belangrijkste zijn:
- Energiebijdrage (federale bijdrage): Deze belasting is een algemene heffing op elektriciteit en aardgas die wordt geïnd door de federale overheid. Een deel van deze opbrengsten wordt gebruikt voor klimaat- en energiebeleid, waaronder projecten die gericht zijn op het verminderen van CO2-uitstoot.
- Bijdrage voor hernieuwbare energie (Vlaanderen): In Vlaanderen wordt een bijdrage geheven op de elektriciteitsprijs die specifiek bedoeld is om de productie van hernieuwbare energie te ondersteunen. Dit draagt indirect bij aan de vermindering van CO2-uitstoot.
Daarnaast wordt er door een aantal indirecte belastingen ook geld verzameld voor investeringen in hernieuwbare energieprojecten of subsidies voor huishoudens die onder andere zonnepanelen installeren.
Prijzen EU ETS
EU ETS emissierechten zijn vrij verhandelbaar op de markt, vergelijkbaar met een aandelenmarkt. De EU ETS prijs die producenten van grijze elektriciteit moeten betalen is dus afhankelijk van het aanbod en de vraag naar deze emissierechten.
In de onderstaande grafiek is de prijsevolutie van de EU ETS weergegeven. De prijzen betreffende de maandelijkse gemiddelden in Euro’s.
Bron: Trading Economics - Grafiek: CallMePower
Evolutie prijs EU ETS
De prijzen van EU ETS zijn sinds de introductie van dit systeem flink gestegen. Waar de prijs van één EU ETS in 2010 nog rond de €13,00 lag, is dit in 2024 opgelopen tot ongeveer €100. De stijging van de EU ETS prijs werd versneld tijdens de energiecrisis van 2020 en heeft een aantal verschillende oorzaken. De belangrijkste oorzaken voor de prijsstijging zijn:
- Beleidshervormingen: De "Fit for 55"-wetgevende voorstellen van de Europese Commissie, die tot doel hebben de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen, hebben de verwachtingen voor strengere klimaatdoelstellingen aanzienlijk verhoogd. Dit heeft geleid tot een vermindering van het aantal beschikbare emissierechten, wat de prijzen heeft opgedreven.
- Hogere gasprijzen: De stijgende gasprijzen hebben geleid tot een verschuiving van elektriciteitsproducenten naar meer CO2-intensieve kolen als energiebron. Deze verschuiving vergroot de vraag naar emissierechten, omdat kolencentrales meer CO2 uitstoten en dus meer rechten nodig hebben.
- Tegenvallende productie hernieuwbare energie: Hoewel er in de EU steeds meer elektriciteit wordt geproduceerd met hernieuwbare energiebronnen, zijn er een aantal momenten geweest waarin de productie van groene stroom tegenviel. Zo hadden onder andere Frankrijk en Spanje in 2021 en 2022 veel last van droogte en was er in 2022 relatief weinig wind. Een lage productie van groene stroom zorgt ervoor dat producenten vaker kijken naar andere energiebronnen, zoals aardgas of kolen, waardoor de vraag naar EU ETS toeneemt.
- Speculatie en marktactiviteit: Naast fundamentele factoren spelen ook speculatie en investeringsactiviteiten een rol in de prijsstijgingen. Beleggers en handelaren anticiperen op verdere prijsstijgingen en kopen emissierechten als een investering, wat de prijzen verder opdrijft.
- Marktontwerp en stabiliteitsreserve: Het EU ETS omvat mechanismen zoals de Market Stability Reserve (MSR), die het aanbod van emissierechten reguleert om marktinstabiliteit te voorkomen. Deze reserve wordt nu strenger toegepast, wat het aanbod verder beperkt en de prijzen verhoogt.
Informatie en advies energie (Gratis dienst)
Bel de energie-experts van KillMyBill voor gratis advies of vrijblijvende informatie. Wij zijn nu bereikbaar!
Informatie energie België (Gratis dienst)
Wij zijn momenteel gesloten, maar bellen je graag terug. Dien een terugbelverzoek in of bel ons op maandag - vrijdag van 8:00 - 19:00 uur en zaterdag van 8:30 - 17:30 uur op: 02 586 07 80.
Gevolgen CO2-belasting voor de consument
Doordat producenten die gebruik maken van fossiele brandstoffen deze CO2-belasting moeten betalen, heeft dit een indirect effect op de energieprijzen. De hogere kosten worden namelijk doorberekend in de energieprijs, wat terug te zien is in de elektriciteitsprijzen. De gasprijzen worden hierdoor relatief weinig beïnvloed.
De sterke toename in de prijs van EU ETS droeg ook bij aan de hoge energieprijzen van 2021 en 2022. De hoge prijzen zullen vooral een effect hebben op landen waar veel gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen voor de productie van elektriciteit. In België vertegenwoordigt aardgas ongeveer 25% van de totale elektriciteitsproductie, waardoor deze CO2-belasting wel degelijk een effect op onze prijzen kan hebben.
De kosten voor EU ETS zijn niet gespecificeerd terug te vinden op je energiefactuur, zoals dit wel het geval is bij de energieheffingen en overige belastingen. Je energieleverancier betaalt enkel een hogere inkoopprijs op de groothandelsmarkt. Uiteindelijk komt de prijs hoe dan ook bij de consument terecht.
Voordeliger energietarief vinden?
In België is er een enorm aanbod van energiecontracten die sterk in prijs kunnen verschillen. Hierdoor is het niet altijd even makkelijk om het voordeligste tarief te vinden. KillMyBill adviseert om in ieder geval één keer per jaar een vergelijking uit te voeren. Let daarbij op de drie soorten energiecontracten:
Volgens de energievergelijker van KillMyBill is in oktober 2024 Mega de goedkoopste leverancier voor elektriciteit en Mega voor gas. Het goedkoopste elektriciteitscontract, het Mega Smart Green Flex tarief, heeft een kWh-prijs van € 13,08 (in €cent). Het goedkoopste gascontract, het Mega Smart Flex tarief, heeft een kWh-prijs van € 5,41 (in €cent).